365 Azərbaycanda keçirilən 12-ci Qlobal Bakı Forumunda iştirak edən Türkiyə Böyük Millət Məclisinin NATO Parlament Assambleyasındakı Türkiyənin Nümayəndə heyətinin rəhbəri və keçmiş xarici işlər naziri Mövlud Çavuşoğlu “Prezident Ərdoğan çox fəaldır və liderlik diplomatiyasından danışacaq olsaq, məncə, hər kəsin ağlına gələn ilk ad odur…”
Azərbaycan12-ci QlobalBakıForumda iştirak edən Türkiyənin NATO Parlament Assambleyasındakı nümayəndə heyətinin rəhbəri və keçmiş xarici işlər naziriMövlud Çavuşoğlu“Prezident Ərdoğan çox fəaldır və əgər liderlik diplomatiyasından danışacaqsa, məncə hər kəsin ağlına gələn ilk ad Prezident Ərdoğandır.
Azərbaycanın paytaxtı Bakıda, Dünya “Sifarişin yenidən nəzərdən keçirilməsi: Çağırışların imkanlara çevrilməsi” mövzusunda 12-ci Qlobal Bakı Forumu öz işinə başlayıb. Forumda indiki və keçmiş prezidentlər, baş nazirlər, Birləşmiş Millətlər Təşkilatı (BMT) strukturlarının rəhbərləri, alimlər və ekspertlər də daxil olmaqla, çoxlu insan iştirak etdi.
Forumda çıxış edən Türkiyə Böyük Millət Məclisinin NATO Parlament Assambleyasındakı Türkiyə Nümayəndəliyinin rəhbəri, keçmiş xarici işlər naziri Mövlud Çavuşoğlu, “Böhranların çoxu, yüzdə 60-dan çoxu, münaqişələr, aktiv və dondurulmuş münaqişələr, terrorizm, qeyri-qanuni miqrasiya axınları, bizim adımıza qlobal sistem deyil, çünki bütün bunlar bizim adımızdan deyil, mediamızdır bütün bu problemləri həll etmək üçün Türkiyə çox aktiv olmalıdır. Çünki bütün bu böhranlar istər-istəməz Türkiyəyə, onun siyasi sabitliyinə, iqtisadiyyatına və təhlükəsizliyinə təsir edir. Biz, rusiyalı və ukraynalı həmkarlar, yəni xarici işlər nazirləri, ilk növbədə, Antalya Liderlərin açılış nitqlərini söylədiyi görüşlərdə bu iki ölkəni bir araya gətirmək üçün əlimizdən gələni etdik ki, müharibəni ən başından bitirə bilək. Təəssüf ki, xüsusilə bəzi Qərb ölkələri və Amerika Birləşmiş Ştatları Qərbli dostlarımızdan, xüsusən də ABŞ-dan kifayət qədər dəstək almadıq və müharibənin davam etməsinin daha üstün olduğu, yalnız Ukraynanın dəstəklənməli olduğu aydın idi. Bəli, Türkiyə də Ukraynanın ərazi bütövlüyü və suverenliyinə sadiqdir və biz dərhal Montrö Konvensiyasını həyata keçirdik. Eyni zamanda Rusiya Boğaziçi və Qara dəniz “Biz onu oradan keçmək hüququ olan hərbi gəmiləri gətirməməyə inandırdıq, çünki Montrö Konvensiyasında bu məsələ çox aydındır”, – o deyib.
Suriya Məsələ ilə bağlı yeni bir dövrə qədəm qoyduqlarını bildirən Çavuşoğlu, “Əlbəttə ki, biz ehtiyatla optimistik, Əsədin getməsi müsbət bir haldır, lakin ölkənin əsas problemləri hələ də davam edir. Qlobal və regional aktorlar olaraq, bu keçid dövründə ölkənin yeni böhranlarla üzləşməməsini təmin etməliyik. Ölkənin yenidən qurulmasına dair əsas gözləntilərini çox ciddi şəkildə qarşılamalıyıq. Eyni şey məhkəmənin də soyqırım kimi təyin etdiyi bu qırğından sonra da keçərlidir. Qəzza”Bu, həm də aiddir” dedi.
Bölgədə çoxlu böhranların və qarşıdurmaların olduğunu qeyd edən Çavuşoğlu, “Prezident Ərdoğan çox fəaldır və lider diplomatiyasından danışacaqsa, məncə, hər kəsin ağlına gələn ilk ad Prezident Ərdoğandır. O, hər kəslə təmasdadır və bizim hamı ilə, bütün aktyorlarla işləmək lazımdır. Təkcə regional aktyorlar deyil, mən inanıram ki, regional güclər və münaqişələri bitirmək üçün hər kəs daha yaxşı təsir bağışlayır ölkələr nisbətən neytraldır və hamı ilə daha yaxşı dialoqa malikdir”.
“İlk növbədə atəşkəsə diqqət yetirməliyik”
Türkiyənin strateji muxtariyyət axtarmadığını, müstəqil ölkə olduğunu bildirən Çavuşoğlu, “Biz əməkdaşlığa və ortaqlığa inanırıq, amma hamı ilə yaxşı əlaqələr qurmalıyıq. Biz NATO üzvüyük və eyni zamanda, Rusiya Federasiyası Bizim də yaxşı dialoqumuz var. Başlanğıcda Türkiyənin bu tarazlığa görə xarici siyasət oxunda dəyişiklik yaşadığı iddia edilirdi. Amma müharibə başlayanda, məncə, ilk növbədə, NATO üzvləri və NATO-nun özü bir üzv, yəni Türkiyə üçün Rusiya Federasiyası ilə dialoq aparmağın faydalı olduğunu başa düşdü. İndi bu müharibəni bitirmək üçün fürsət var. “Biz Ukraynanı dəstəkləməyə davam etməliyik, lakin illərlə davam edən müharibəyə üstünlük verməkdənsə, ilk növbədə diqqətimizi atəşkəsə yönəltməli, daha sonra Ukraynanın gözləntilərini və tələblərini, xüsusən də təhlükəsizlik təminatlarını təmin etmək üçün birlikdə çalışmalıyıq”, – o deyib.
“Biz ədalətli və davamlı sülhün tərəfdarıyıq”
Prezidentin baş müşaviri bildirdi ki, biz hazırda dünyada çox fərqli bir dönəmdən keçirik. Akif Çağatay Kılıç“ Hər gün yeni bir inkişafdır, hər gün yeni ideyadır, hər gün yeni bir mübarizədir. Və bu çərçivədə biz elə bir dövrdəyik ki, hazırda dünya beynəlxalq nizamdadır, qayda-qanunlara söykənir, İkinci Dünya Müharibəsindən sonra qurulan qurumların dünyanı daha yaxşı idarə etdiyinə inandığımız bir dönəmdəyik ki, əslində, pisləşməyə başlayır və yeni açılışlar dəsti, yeni administrasiya axtarırıq ki, biz bu ideyaları məhz burada, Azərbaycanda məsləhətləşirik fikirlər birlikdə, əvvəllər müzakirə edilən fikirlərin bu gün necə əks olunduğu, əvvəlki fikirlərin necə qiymətləndirilə biləcəyi və gələcəkdə necə irəliləyəcəyimiz barədə fikir mübadiləsi aparırıq”.
Bölgədə davamlı, ədalətli, ədalətli sülh və birgəyaşayışın olması lazım olduğunu hər zaman dilə gətirdiklərini ifadə edən Kılıç, “Əvvəllər Qarabağ’nin Ermənistan İşğal altında olmasının buna mane olduğunu açıq şəkildə bildirən Türkiyə bu məsələdə öz mövqeyini açıq şəkildə ifadə edib və bu məsələdə hər zaman Azərbaycanın yanında olacaq. Azərbaycan İkinci Qarabağ Müharibəsindən sonra öz torpaqlarını tam şəkildə geri aldıqdan sonra prosesə nə lazımdırsa, verməyə hazıram ki, hamı regionda sülh şəraitində yaşaya bilsin və prosesin gələcəyə doğru irəliləməsi üçün. Amma bayaq dediyiniz kimi, Azərbaycanla Ermənistan arasında xarici işlər nazirinin bəyanatlarına uyğun vəziyyət yaranarsa, bu, iki ölkənin dəyərləndirəcəyi proses olacaq. Dediyim kimi, biz Türkiyə olaraq ədalətli və davamlı sülhün tərəfdarıyıq.
Suriyada 13-14 ildir davam edən vətəndaş müharibəsinin bitməsini, bütün ünsürlərin təmsil olunduğu, strukturunu qoruyub saxlayan və qonşularının sülh içində yaşaması üçün təhlükə yaratmayan bir Suriyanın olmasını istədiklərini ifadə edən Kılıç, “Bu mənada əldə edilən razılaşmaların nəticələrinin nə olduğu, nəticələrinin nə olacağına dair mövqeyimizi davam etdiririk Bu nöqtədə biz də bu cür səyləri yaxından təqib edirik.”
