Ramazan başladı, hamımıza orucun əsl mənasını tətbiq edə biləcəyimiz mübarək Ramazan diləyirəm. Allah bizlərə təkcə bədənimizi deyil, zehnimizi və dilimizi də təmizləyə bildiyimiz bir Ramazan nəsib etsin.
Peşəkar həyatımızda ən çox verilən suallardan biri haqqında məlumatlandırıcı məqalə yazmaq istədim. Mövzu;
“Hamiləlik və süd verən ANALAR ORUC TUTA BİLƏR?”
Bu, həmişə cavab verməkdən qaçdığımız sualdır; Bu topa həkimlər və din alimləri girmir. Sual çətindir, çünki bu sual hər hamilə və laktasiya edən ana üçün ümumiləşdirilə bilməz; Hər hamilə və süd verən ananın sağlamlıq vəziyyəti fərqlidir.
Amma mən bu topun içinə girirəm, üzr istəyirsənsə, sizə istinadlar verməklə suala həm elmi, həm də dini baxış açısı açmaq istərdim.
- ELMİ, TİBBİ NÖKSƏDƏN “HAMİLƏLİK ORUC OLARMI?”
Bu mövzuda çoxlu elmi araşdırmalar var. Xüsusilə yay aylarında 17 saata çatan Ramazan aylarında vəziyyət əhəmiyyət kəsb edir. Ana bətnində həm ana, həm də körpə üçün mənfi olduğu düşünülən aclıq və susuzluğun təsirləri oruc tutan və tutmayan hamilə qadınlar müqayisə edilərək araşdırılıb. Ümumiyyətlə, mənim tərtib etdiyim elmi ədəbiyyatdan əldə edilən nəticələr aşağıdakılardır;
- Belə uzun müddətli aclıq və susuzluq xüsusilə gələcək anada mənfi metabolik nəticələrə səbəb olur.
Bunlar;
A.Aclıq səbəbindən ananın orqanizmində baş verənlər;
- Aşağı qan şəkəri
- Qanda insulinin artması
- Qanda yağların artması
- Beynin istifadə etdiyi keton adlanan yağ turşularının artması (aclıqda orqanizm dərhal həyəcana keçir və beynin istifadə edə biləcəyi bu maddələrin istehsalını artırmağa başlayır, beləliklə beyin təmin edilir.)
- Bədəndə dolaşan damardaxili qanın həcminin azalması
- Ürəkdən qan axınının azalması
B. Susuzluğa görə ananın orqanizmində baş verənlər;
- Bədənin su balansının pozulması
- Qanda natrium və sidik turşusunun artması
- Böyrəklərə qan axınının azalması, ardınca sidik ifrazının azalması
- Ana bətnində körpə üçün belə uzun müddət aclıq və susuzluğun mənfi nəticələri, körpənin ana bətnində vəziyyətinin yaxşı olub olmadığını qiymətləndirdiyimiz testlərdə pisləşməyə səbəb olur;
- Körpənin hərəkətlərinin azalması
- Testin pozulmasına biofiziki profil deyirik. (Körpənin qol və ayaq hərəkətlərinin, bədən hərəkətlərinin, tənəffüsünün, suyunun, NST-nin qiymətləndirildiyi test)
Gözləyən ana körpəni uzun müddət aclıq kimi vəziyyətlərdən qorumaq üçün bəzi müdafiə vasitələri inkişaf etdirir. Bu, ana bətnində olan körpənin möcüzələrindən biridir. Körpəni dərhal qoruyur və yuxarıda göstərilən bütün mənfiliklərə qarşı həyəcan siqnalı yaradır. Amma bu körpəni qorumaq anaya qarşıdır. Qanı, qidaları və oksigeni körpəyə getmək üçün uterusa gedən damara yönəldir, lakin bunu digər orqanlardan qan çəkərək orada qan axını azaldır. Bunun nəticəsində gözləyən anada;
- Zəiflik, yorğunluq, halsızlıq hissi
- Qan təzyiqinin düşməsi
- Baş ağrısı
- Əzələ gücünün azalması
- Ürək bulanması baş verə bilər.
Digər tərəfdən, ana bətnində olan körpə uşaqlıq yolundan gələn qan plasenta vasitəsilə azaldıqda özünü qorumaq və bu məhdud qandan qənaətlə istifadə etmək üçün bəzi üsullar inkişaf etdirir;
- Öz bədənində qanın paylanmasını yenidən təşkil edir.
- Həyati vacib orqanlara qan axınını sabit saxlamaq üçün həyati əhəmiyyəti az olan orqanlara qan axını azaldır. Məsələn, onun beyninə və ürəyinə qan axını sabit saxlamağa çalışır, eyni zamanda böyrəklərinə və əzələlərinə qan axını azaldır. Bunu bu orqanlara gedən damarları sıxaraq və ya rahatlaşdıraraq edir. Elmi araşdırmalarda biz bu orqanlara gedən əsas damarlarda müqaviməti ölçməklə nəticələri qiymətləndiririk (biz buna Doppler deyirik).
- ELMİ, TİBBİ BAKIŞDAN, “QUZUŞDURAN ANALAR ORUC TUTA BİLƏR?”
İlk 6 ay yalnız ana südü ilə qidalanan körpə ilə 1 yaşdan sonra əlavə qida qəbul edən və yalnız axşam və ya gündüz ana südü ilə qidalanan körpə üçün təbii olaraq fərqlidir. Beləliklə, körpənin yaşı da vacibdir.
Əmizdirmə zamanı oruc tutmaq körpəyə zərər vermir, çünki süd istehsalı davam edəcək. Oruc tutarkən kalori qəbulunuzun azalması südün miqdarına təsir etmir. Bu vəziyyətdə, bədən məhdudlaşdırılmış kaloriləri istirahət edərək enerji istifadəsini tarazlaşdırmağa çalışır.
24 saata qədər oruc tutmaq südün miqdarını və qida dəyərini dəyişmir. Ancaq bədəninizdə aclıq, zəiflik, yuxululuq əlamətlərini hiss edirsinizsə, geri çəkilməməyiniz daha yaxşı olar. Dözüm edə bilsəniz, körpənizə təsir etməyəcək, çünki südün miqdarı və qida dəyərində heç bir dəyişiklik olmayacaq.
Araşdırmalarda Ramazan ayında oruc tutan anaların körpələrinin çəkisi və böyümə sürətində heç bir dəyişiklik müşahidə olunmayıb. Körpəniz artıq sizin dəyişən pəhrizinizə yaxşı hazırdır.
Ümumiyyətlə, laktasiya dövründə çox az qida qəbul edən və arıqlayan analarda südün yağ tərkibi dəyişir, lakin miqdarı təsirlənmir. Ananın anbarlarından lazımlı yağ çəkilərək normal miqdarda süd istehsalı davam etdirilir.
Ananın əmizdirmə zamanı, oruc tutarkən özünü pis hiss etməsinin əlamətləri hamiləlikdəki kimidir və əgər ana dözə bilmirsə, yəni zəiflik kimi bu simptomları yaşayırsa, tutmamaq daha məqsədəuyğun olar. və qəza etmək.
Bəzi araşdırmalarda ana südündə sink, maqnezium və kalsium kimi elementlərin miqdarı az olduğu üçün iftar və sahur arasında bu boşluq bağlanmalı və bunlarla zəngin qidalar istehlak edilməlidir.
Körpənizin kifayət qədər süd almadığını aşağıdakı əlamətlərdən anlaya bilərsiniz;
• Bezi daha az islatacaq. (bezi gündə ən azı 6 dəfə islatmaq lazımdır)
• Əmizdirdikdən sonra tox olmadığı üçün narahat olacaq, ağlayacaq və döşünü buraxmaq istəməyəcək.
• Arıqlayacaq və ya gözlənilən çəki almayacaq.
• Ümumiyyətlə narahat və bədbəxt bir körpə olacaq.
- DİNİ BAKIMDAN “HAMİLƏLİK VƏ ƏMƏLİ ANALAR ORUC TUTA BİLƏR?”
Bu mövzuda araşdırdığım və çatdığım nəticələri sizə təqdim edə bilərəm, amma;
Qurani-Kərim
Baccarat, 2/184
“Oruc bir neçə gündür. Sizdən kim xəstə və ya səfərdə olsa, tuta bilmədiyi günlərin sayı qədər başqa günlərdə saxlasın. Oruc tuta bilməyənlər isə kasıbları razı salmaq üçün fidyə verirlər. Amma kim ixlasla yaxşı bir iş görsə (məsələn, artıqlaması ilə) onun üçün daha xeyirlidir. Əgər bilsəniz oruc tutmaq sizin üçün daha xeyirlidir”. (Dini işlər Quran tərcüməsi)
Baccarat, 2/185
“(O saylı günlər) Ramazan ayıdır ki, insanlara doğru yolu göstərən, haqqı batildən ayıran açıq-aydın dəlillər olaraq Quranın özü nazil edilmişdir. Sizlərdən kim bu aya çatarsa, oruc tutsun. Kim xəstədirsə və ya yolçudursa, tuta bilməyəcəyi günlərin sayı qədər başqa günlərdə saxlasın. Allah sizin yolunuzu çətinləşdirmək yox, asanlaşdırmaq istəyir. Bu, sizin sayınızı tamamlamaq və hidayətinə görə Allahı təsbih edib şükür etmək üçündür”.
(Dini işlər Quran tərcüməsi)
Bu suala Diyanət İşləri Başçılığının cavabı:
Sual: “Hansı hallarda Ramazan ayında oruc tutmaq olmaz?”
Cavab: İslam dini insanları öz qüdrəti qədər məsul tutmuş, səlahiyyətlərini aşan və ya sıxıntıya səbəb olan hallarda asanlaşdırıcı müddəalar tətbiq etmişdir.
Aşağıdakı üzrləri olanlara Ramazan ayında oruc tutmaq vacib deyil, sonra qəza tutmaq və ya bunun əvəzinə fidyə vermək icazəlidir:
Hamiləlik və ana südü ilə qidalanma:
Hamilə qadınların orucunun özünə və ya uşaqlarına zərəri olarsa oruc tutmaya bilər. Süd verən qadınların da südü kəsilsə və uşaqları zərər görsə oruc tutmaya bilər. Hz. Peyğəmbər buna icazə verdi (Nesai, “Siam”, 50-51).
İstinadlar:
“Din İşləri Ali Şurasının qərarı: 30.06.2010/66”
Nəticə olaraq,
Elmi nöqteyi-nəzərdən 17 saata qədər aclıq və susuzluq gələcək anada bədənin özünü müdafiə etdiyi ciddi həyəcan vəziyyəti yaradır. Bu həyəcan vəziyyəti ümumiyyətlə 9 saatdan çox aclıq halında baş verir. Oruc tutmaq və 9 saatdan az susuzluq, başqa bir əsas xəstəlik olmadığı təqdirdə dözülə bilər. Sağlam anada 9 saatdan çox aclıq və susuzluq yuxarıda qeyd etdiyimiz mənfi nəticələrə gətirib çıxarır.pis vəziyyətlərə səbəb ola bilər.
Ana südü ilə qidalanma dövründə; Oruc tutmaq 24 saata qədər südün miqdarını dəyişməyəcəyi üçün körpəyə zərər verməz. Bundan əlavə, hamiləlik kimi, süd vermə müddəti də dinimizdə xəstəlik və səfər kimi orucun sonradan qəza ediləcəyi hallar arasında sayıldığı üçün qəza edilə bilər.
Cavabında,
Sizcə, əgər orqanizminiz dözə bilirsə (!!!) və siz bütün bu problemləri yaşamırsınızsa, başqa sözlə, “heç bir çətinlik çəkmədən tuta bilirsinizsə” oruc tuta bilərsiniz. Hamiləliyin uzun müddət oruc tutmaması elmi cəhətdən daha uyğundur.
Əmizdirərkən tuta bilsəniz, körpənizə heç bir zərər verilməyəcəyi üçün hamiləliyə nisbətən daha rahat ola bilərsiniz. Ancaq hamiləlikdə olduğu kimi, xüsusilə bu qədər uzun müddət davam edən Ramazan ayında süd verən anaların orucunu tutmağa haqqınız olduğunu unutmamalısınız.
Əsas prinsipi atlamamalı və təfərrüatlarda boğulmamalıdır.
İslam asanlıq dinidir. Bu, onun universallığının keyfiyyətlərindən biridir. Çətinliyə və artıqlığa yer yoxdur. İnsanları səlahiyyətləri daxilində cavabdehlik tələb edir. Bu mövzuda ayələr aydındır:
Baccarat, 2/185
“…Allah sizin yolunuzu çətinləşdirmək yox, asanlaşdırmaq istəyir…”
Xidmətçi, 5/6
“…Allah sizə çətinlik törətmək istəmir…”
Hədislərə nəzər saldıqda
Nəsai, İman, 28
“Həqiqətən, din rahatlıqdır.”
Buxari Səhih, Elm b,11
“Asanlaşdırın, çətinləşdirməyin; müjdə ver, onlara nifrət etmə”.
Hələ də onu saxlamaq istəyirsinizsə, aşağıdakı məqamlara diqqət yetirməlisiniz:
- Mütləq sahur üçün qalxın.
- Hamiləlik dövründə qidalanma ilə bağlı tövsiyələrə əməl edin.
- Həddindən artıq yağlı və boş kalorili qidalardan uzaq durun.
- Yumurta kimi zülallar sizi tox tutacaq və protein ehtiyacınızı qarşılayacaq.
- İftar və sahur arasındakı müddəti bir neçə dövrə bölün və yeyin.
- İftarda ağır yemək yükləməkdən çəkinin.
