Hamiləlik zamanı rentgen
Bu gün biz xəstəliklərin diaqnostikası üçün çoxlu sayda yüksək texnologiyalı görüntüləmə üsullarından istifadə edə bilərik. Buna görə də hamiləlik zamanı rentgen (rentgen, kompüter tomoqrafiyası), ultrasəs və maqnit rezonans (MRT) ilə də qarşılaşılır.
Hamilə olduğunun fərqində olmayan qadın hər hansı səbəbdən bu diaqnostik görüntüləmə üsullarından istifadə etmiş ola bilər. (məsələn, rentgen çəkdirmiş ola bilər) Bəzən tibbi zərurətdən hamilə qadında diaqnostik görüntüləmə üsullarına ehtiyacımız ola bilər.
Həm mama, həm də gələcək analar üçün bu diaqnostik görüntüləmə üsulları arasında rentgen şüaları ən narahatedicidir. Bu narahatlığın səbəbi hər hansı bir radiasiya dozasının doğmamış körpəyə zərər verəcəyi və ya əlilliyə səbəb olacağı qorxusudur. Bu narahatlıqla hətta hamiləliyin kəsilməsinə qədər gedə bilər.
Elmi cəhətdən sübut edilmiş, diaqnostik görüntüləmə metodunun doğmamış körpəyə məlum zərəri yoxdur. Bu şəkildə məruz qalan radiasiya miqdarı, neçə həftə olursa olsun, körpəyə zərər verəcək səviyyədən çox aşağıdır. Yəni hamiləliyi fərq etmədən bir dəfə çəkilən rentgen filminə görə hamiləlik kəsilməməlidir.
Körpəyə zərər verə biləcək səviyyə 5 rad (5000 mrad) üzərində olan radiasiya dəyərləridir. Tez-tez istifadə edilən üsullarda məruz qalan radiasiya miqdarı aşağıdakı kimidir;
Ağciyər rentgenoqrafiyası (2 tərəfli) 0,02-0,07 mrad
Qarın rentgenoqrafiyası 100 mrad
Dərmanlı böyrək filmi
kalça filmi 200 mrad
Mammoqrafiya 7-20 mrad
Barium bağırsaq filmi 2-4 rad
Kompüterləşdirilmiş baş və ya sinə tomoqrafiyası
Qarın və ya belin kompüter tomoqrafiyası 3,5 rad
Göründüyü kimi, körpənin radiasiyaya məruz qalması 5 rad limitindən xeyli aşağıdır və bir dəfə çəkildikdən sonra körpədə hamiləliyin itirilməsinə, böyümənin geriliyinə və ya anadangəlmə qüsura səbəb olmur və hamiləliyin kəsilməsini zəruri etmir.
Nəticə olaraq;
1. Bir dəfə edilən diaqnostik görüntüləmə üsulu ana bətnində olan körpəyə heç bir mənfi təsir göstərmir.
2. Hamilə qadında tibbi zərurət varsa, birdəfəlik diaqnostik görüntüləmə üsulu heç vaxt gecikdirilməməlidir.
3. Tibbi baxımdan uyğun olarsa, həkiminiz rentgen yerinə qeyri-ionlaşdırıcı şüalanma ultrasəs və ya MRT tövsiyə edə bilər.
4. Ultrasəs və MRT ionlaşdırıcı şüalanma ehtiva etmir və hamiləlik zamanı körpəyə məlum zərəri yoxdur. Ultrasonoqrafiya səs dalğalarından, MRT isə maqnit dalğalarından istifadə etdiyi üçün hamiləlik dövründə asanlıqla istifadə olunur. Körpənin təqibində ultrasəsdən tez-tez istifadə olunsa da, bəzən körpəyə diaqnoz qoymaq mümkün olmadıqda fetal MRT aparılır. Yəni zərərinin əksinə olaraq bu üsullar ana bətnində olan körpənin sağlamlığının monitorinqində və körpəyə anomaliya diaqnozunun qoyulmasında bizə çox dəyərli məlumatlar verir. Hamiləlik və ultrasəs
5. Çoxlu diaqnostik görüntüləmə üsulları tələb olunarsa və ya hamilə olduğundan xəbərsiz olan anaya çoxsaylı diaqnostik görüntüləmə üsulları tətbiq edilirsə, dozanın hesablanması üçün radioloqa müraciət tələb olunur.
6. Qalxanabənzər vəzi xəstəliklərində istifadə edilən radioaktiv yod terapiyası (atom terapiyası) hamiləlik dövründə aparılmamalı və körpəyə ciddi ziyan vuracağı üçün təxirə salınmalıdır. Əslində belə müalicə alan reproduktiv yaşda olan qadınlara ən azı 6 ay hamilə qalmamaq tövsiyə olunur.
7. Təsvir üsulları bəzən radiopaq materialların (dərmanlı film) istifadəsini tələb edir. Bu dərmanların körpəyə zərərli təsiri göstərilməsə də, qərar fayda-zərər nisbətinə görə verilməlidir.
8. Qarın boşluğundan kənarda diaqnostik məqsədlər üçün ana qarını qorumaq üçün jilet geyinməlidir.
